~~Leskovac~~

Leskovac je grad u Jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2011. u samom Leskovcu
živelo je 60.288 stanovnika, dok je u opštini živelo 144.206 stanovnika. Poznat
je po petorečju, pojavi retkoj u svetu, koja se nalazi u Leskovačkoj kotlini.
Kao administrativni centar Jablaničkog okruga grad Leskovac ima više institucija
u regionu.

Naselje datira još iz doba Rimskog carstva. U srednjem veku zvao se Glubočica pa
Dubočica, a ime Leskovac grad je dobio po šumama leske tj. lešnika.

[You must be registered and logged in to see this link.]

Leskovac se nalazi u srcu prostrane i plodne leskovačke kotline (dugačke 50, a široke
45 -{km}-), na maloj reci Veternici, u podnožju brda Hisar (341 -{m}-), u centralnom
delu leskovačke kotline.
Sredinom opštine prolazi reka Južna Morava, najveće pritoke i najznačajniji vodotoci
su: Veternica, Jablanica, Vučjanka, Pusta Reka, Rupska reka. Leskovac je okružen i sa
tri veštačka jezera Brestovačko, Barje (akumulacija za vodosnabdevanje grada) i
Vlasinsko jezero.

U 144 naselja i samom gradu leskovačke opštine, prema poslednjim podacima, živi
162.000 stanovnika. Po broju naselja, leskovačka opština je najrazuđenija u Srbiji.
Na svakom kilometru kvadratnom živi 158 stanovnika. Posle Niša, grad Leskovac u kome
živi 78.030 stanovnika prema popisu iz 2002. godine, najveći je na jugu Srbije.
Godišnja prosečna temperatura je 11,3 stepena C.

Leskovac leži na nadmorskoj visini od 228 metara, smešten sa još 300 naselja u plodnoj
kotlini koja obuhvata 2250 -{km²}-, koja je bila ogranak nekadašnjeg Panonskog mora.
Oko kotline su planine Radan (1409 -{m}-),Goljak planina i Pasjača na zapadu,
Kukavica i Čemernik (1638 -{m}-) na jugu i Babička gora (1098 -{m}-),
(903-{m}-) i Suva planina na istoku. Na severu se graniči sa niškom kotlinom a na
jugu preko Grdeličke klisure sa vranjsko-bujanovačkom kotlinom.

Leskovac je saobraćajno čvorište, pruga je do Leskovca došla 1886. godine (dok je prugu
gradio inženjer Svetozar Mašin u Leskovcu je neko vreme živela njegova supruga Draga
Mašin, potonja kraljica Srbije, žena poslednjeg kralja iz dinastije Obrenovića Aleksandra)
pruga je međunarodnog karaktera i njome putuju vozovi koji idu prema Vranju, Skoplju,
Solunu i Atini. Kroz leskovačku kotlinu prolazi i veoma značajan auto-put E-75, koji
spaja zapad i sever Evrope sa jugom Evrope i bliskim istokom. Tu su još i regionalni
putevi koji vode do Prištine, Pirota i Bosilegrada. Leskovac je udaljen od najbližeg
Niša 45 -{km}-, Beograda 280 -{km}-, Sofije 161, Skoplja 166 -{km}-, Atina 804 -{km}-.

U neposrednoj blizini grada nalazi se i Aerodrom „Mira“, a u neposrednoj blizini piste,
nalazi se i Leskovački hipodrom.

Najstariji tragovi života u ovom kraju potiču iz oko 6.200 godine p. n. e. Ovaj kraj su
nastanjivali i živeli Dardanci, Tribali, Avari, Kelti, Rimljani, Vizantinci, a od VI i
VII veka ga naseljavaju Sloveni. Iz tih vremena pronađeni su arheološki ostaci na Hisaru
iznad Leskovca, na lokalitetu Gradac kod Zlokućana, u Maloj Kopašnici, u dolini Slatinske
reke, na potezu Kale kod Grdelice itd. Na 30 -{km}- od Leskovca nalazi se veliko
arheološko nalazište iz VI veka Caričin Grad, a vredni pronalasci i ostaci se čuvaju u
leskovačkom gradskom muzeju. Na 15 km južno od Leskovca,u blizini Vučja,nalazi se
višeslojni arheološki lokalitet Skobaljić Grad.
Naučnici tvrde da se istorija ovoga kraja može sigurnije pratiti od XII veka n. e. kada
je srpski župan Stefan Nemanja od vizantijskog cara Manojla I Komnina dobio na poklon
Dubočicu (kako je vekovima nazivana ova oblast) i zavetovao mu „Tebi budi u potomstvu
tvojemu po tebi“, tako je Dubočica ušla u sastav Raške države kao samostalna oblast.
Najstariji zapisani pomen Leskovca potiče iz XIV veka i tada se ovo mesto opisuje kao
veliko selo. Iz vremena cara Dušana i neposredno posle toga pojedina sela u Dubočici pa
i sam Leskovac bili su darivani manastirima: car Stefan Dušan, je 1348. godine dao na
poklon manastiru Hilandaru selo Leskovac.
Tokom 1374. godine Dubočica je ušla u sastav oblasti kojom je upravljao srpski knez Lazar,
a 1412. turski sultan Musa ostavio je pustoš u ovom kraju. 1454. godine vojvoda Nikola
Skobaljić sa vojskom iz Dubočice do nogu je potukao tursku vojsku koja je krenula u pohod
na Novo Brdo, nekoliko meseci kasnije na vodi Trepanji kod Kisline, turska vojska koju je
lično predvodio sultan Mehmed II, porazila je ustanike a zarobljenog vojvodu Skobaljića
nabila na kolac. Od tog 16. novembra 1454. pa sve do 11. decembra 1877. Leskovac je bio
pod turskom vlašću.

Krajem XVIII veka, Leskovac je već centar velikog Leskovačkog pašaluka koji je obuhvatao
celu teritoriju bivšeg sandžaka Aladži - Hisar (Kruševac) i Paraćin. Francuski geograf
Ami Bue, 1837. godine piše da Leskovac ima 3000 kuća: 2400 hrišćanskih, 500 turskih, 30
ciganskih i 10 jevrejskih, ukupno 15.000 stanovnika.

U vreme Prvog srpskog ustanka u Leskovcu je pogubljen knez Stojan, to je uticalo da se
veliki broj Leskovčana pridruži Karađorđevim ustanicima, na čelu ustanika iz leskovačkog
kraja bio je Stojanov sin Momir Stojanović, vojvoda Ilija Petrović-Strelja, Nikola
Mandrda, Sava Dedobarski, Cvetko Vranovački, Petar DŽida i dr. Ustanak u leskovačkom
kraju je ugušen, a leskovački Ševsudin Abdi-paša je u Leskovcu pogubio tri stotine a u
okolini nekoliko hiljada ustanika.

Godine 1841. na prostoru niške, leskovačke, pirotske i vranjske nahije izbija Milojeva
i Srndakova buna (niška buna, leskovačka buna) sa ciljem da se oslobodi jugoistočni deo
Srbije. Ustanak je bio slabo organizovan i brzo je bio slomljen što je dovelo do osvete
i progona.
U vreme vladavine Turaka ovo mesto je bilo sedište nahije po imenu Dubočica.
Oslobađanje od Turaka,Leskovac je dočekao kao jedan od najvećih zanatskih i trgovačkih
centara u Srbiji. Sredinom 19. veka, beleži se da je Leskovac imao trinaest fabrika
tekstila, pa je zato kasnije i dobio nadimak „Mali Mančester“(vidi Leskovac- razvoj
industrije) koje se danas jako retko koristi.

Leskovac do izbijanja Drugog svetskog rata dostiže svoj zenit u privrednom razvoju i
prema podacima iz 1938. godine sa 18.000 stanovnika ima moćnu tekstilnu industriju
(vunena industrija u Leskovcu sa Vučjem i Grdelicom predstavljala 40% ukupne
jugoslovenske tekstilne industrije), sa razvojem zanatstva i industrije jača i
bankarstvo tako je u Leskovcu delovalo nekoliko bankarskih zavoda. Industrijalizacija
i razvoj uslovili su i pionirske poduhvate, kao što je izgradnja hidroelektrane na reci
Vučjanka - HE Vučje, 1903. godine (druga hidrocentrala u Srbiji).
Leskovac je 6. septembra 1944. bio meta savezničkog bombardovanja i tom prilikom je
preživeo velika razaranja. Nakon oslobođenja 1944., Leskovac polako počinje da stagnira
u svakom pogledu. Zbog dugogodišnje pogubne politike u posleratnom periodu, Leskovac
danas je izgubio rejting naprednog industrijskog grada.
Tokom NATO bombardovanja SRJ 1999, Leskovac i okolina su skoro svakodnevno bombardovani.
U toku jednog naleta , 12.aprila 1999, pogođen je železnički most u Grdeličkoj klisuri
i putnički voz , koji je u tom trenutku prelazio preko mosta. U ovom napadu stradalo je
nekoliko desetina civila. Vidi Hronologija NATO bombardovanja SRJ.